صيانت از حريم کاربران

بازدید انسان به مثابه یک ساختمان سازماندهی شده منظم و مستقل که از فعل و انفعالات بیوشیمیایی، مکانیکی، الکترومغناطیسی و متافیزیکی مبهم و پیچیده بهره‌مند است، در حین استقلال، برای ارتقاء و رفع نیازهای جسمی و روحی خود، به برقراری ارتباط‌های مثبت با دیگران نیاز مبرم دارد. این ارتباطات می‌تواند نقش موثری در عملکرد و موفقیت انسان ایفا کند لذا برای برقراری ارتباطات و همچنین نیل به اهداف، نیازمند رعایت چارچوب‌ها و تدابیر هوشمندانه‌ای در ابعاد مختلف است تا بتواند ارتباطات را مدیریت و کنترل کند.

سازمان‌ها و شرکت‌ها نیز دقیقا بر همین اصل و منوال رفتار می‌کنند چرا که درصورت عدم تعیین و تعریف قلمرو، محدوده و حفظ و صیانت از آن هرگز نخواهند توانست از امواج متلاطم و سهمگین تهدیدات مستتر در جوامع اجتماعی جان سالم به‌در برند. محدوده‌ای را که هر ارگانیسمی برای حفاظت خود و هرآنچه برای خود مهم می‌داند و قلمروی آن را مشخص می‌کند، با عنوان حریم خصوصی می‌شناسیم. عبور و تخطی از این خطوط قرمز و مرزبندی‌ها می‌تواند موجب خدشه‌دار شدن این حریم شود که گاهی در اجتماع شاهد این مصادیق هستیم. در بسیاری از فرهنگ‌ها این حریم به شکل مشخص و نهادینه میان اعضای جامعه نمود یافته است.

شاید در فرهنگی، پرسش در خصوص سن افراد، میزان درآمد یا نام بستگان وی مصداق نقض حریم خصوصی باشد ولی در فرهنگ دیگری نشان صمیمیت و نزدیکی محسوب شود، پس می‌توان چنین استنباط کرد که حریم خصوصی در جوامع مختلف بنا به سطوح توسعه‌یافتگی و فرهنگی جامعه از اندازه و حساسیت متنوعی برخوردار است. یکی از تهدیدات حریم خصوصی، به‌کارگیری نادرست فناوری‌ها است چراکه اصولا فناوری محور زندگی بشر قرار گرفته و هرگونه دسترسی و سرک کشیدن به این ناحیه، حکم نقض حریم خصوصی افراد است و ریشه عمده خسارات را در این حوزه می‌توان متوجه فناوری اطلاعات و ارتباطات دانست.



نقض حریم خصوصی، مقوله‌ای است که به شفاف‌سازی و توضیحات مفصل نیاز دارد، زیرا هر فرد یا سازمانی برای ارزش‌های خود، اولویت‌ها و سطوح مختلفی از حفاظت قائل است، شاید کشف یا افشای نام و مشخصات کارکنان یک شرکت، بسیار عادی و بدون مشکل باشد اما همین عمل در شرکتی دیگر، در حکم نقض حریم خصوصی شرکت و حتی موجب به خطر افتادن جان کارکنان شود و پیامدهای مالی اعتباری فراوانی به همراه داشته باشد. این مسئله در خصوص کاربران شبکه‌های اطلاعاتی نیز صادق است. عمدتا افراد تمایل به انتشار اطلاعات شخصی خود ندارند لذا دسترسی و در اختیار قرار دادن چنین اطلاعاتی می‌تواند به‌صورت واضح حکم نقض حریم خصوصی باشد اما در یک عبارت جامع می‌توان گفت تخطی غیرمجاز از مرزها و قلمروهای تعیین شده و ورود به حوزه‌های غیرمرتبط دیگران، تجاوز به حریم خصوصی تلقی می‌شود و در تعدادی از کشورها مجریان قانون این اقدام مجرمانه را پیگیری خواهند کرد.

چنانچه موضوع را در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و قالب فنی محدود سازیم، متوجه می‌شویم که نصب برخی برنامه‌های نرم‌افزاری می‌تواند موجب به خطر افتادن اطلاعات شخصی افراد شود. این برنامه‌ها می‌توانند به‌صورت پویا و مستمر به رصد وضعیت اطلاعات بپردازند.

بعضی مواقع به‌دلیل عدم رعایت ملاحظات امنیتی، مهاجمان می‌توانند با نصب یک Backdoor یا استقرار یک تروجان فعال یا جاسوس‌افزار، به‌سادگی به محرمانه‌‌ترین نقاط و اطلاعات خصوص افراد وارد شوند. تعدادی از برنامه‌ها و نرم‌افزارها قابلیت اتصال به منابع خارجی را دارند و با استتار این ابزارها در خود، قادر هستند بدون اینکه پایش شوند، فعالیت‌هایی از قبیل شنود، استراق سمع یا سرقت و جمع‌آوری اطلاعات را انجام دهند که همه این موارد نیز از مصادیق نفوذ به حریم خصوصی افراد است، پس بهتر است در کنار نکوهش دیگران در انجام اقدامات مجرمانه، به فکر امن‌سازی و رفع آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تجهیزات خود نیز باشیم. نصب یک برنامه غیرمجاز که از طریق کانال‌های غیرمجاز VPN به‌دست آمده است، در حکم صدور مجوز کاربر برای نقض حریم خصوصی است. دولت‌ها و کشورها می‌توانند در امن‌سازی فضاهای اطلاعاتی و ارتقاي سطح دانش و فرهنگ عمومی جامعه، بنا به نوع عرف و فرهنگ، بسیار موثر عمل کنند اما کاربران نیز در حفظ حریم خصوصی از دیدگاه فناوری اطلاعات، وظایف و تکالیفی به عهده دارند که در صورت عدم توجه به آنها، برای به خطر افتادن حریمشان مقصر خواهند بود. از جمله این وظایف، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

* به‌روزرسانی برنامه‌ها و سیستم‌عامل‌ها برای رفع باگ‌های امنیتی
* دسته‌بندی و طبقه‌بندی اطلاعات و لحاظ سیاست‌های امنیتی
* عدم اطمینان و افشای اطلاعات شخصی به مخاطبان ناآشنا
* عدم استفاده از فیلترشکن‌ها و برنامه‌های قفل شکسته
* حفظ و نگهداری اطلاعات شخصی در فضاهای امن
* عدم ورود به سایت‌های مشکوک و ثبت نام در آنها
* رفع آسیب‌پذیری‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
*  استفاده و حفاظت از رمزهای عبور مطمئن
*  استفاده از سیستم‌ها و برنامه‌های مطمئن
* به‌كارگرفتن اقدامات امنیتی مستمر

در دنیایی که اینترنت و ابزارهای فناورانه، نسل‌ها را به سمت اینترنت اشیاء (IOT) سوق می‌دهد و تمام وسایل و ابزارهای زندگی و حتی منازل را وارد شبکه‌های اطلاعاتی می‌کند، عدم رعایت ملاحظات امنیتی می‌تواند نفوذپذیری حریم خصوصی افراد را در حد وحشتناکی مهیا سازد لذا لازم است در این خصوص اقدامات قانونی و حقوقی مشخصی نیز متناسب با خسارات تدوین شود. اینکه مدام به فکر ورود تکنولوژی، توسعه و به‌کارگیری جدیدترین فناوری‌ها باشیم، بسیار عالی و ستودنی است اما اگر سازوکار حفظ و صیانت از ارزش‌های فرهنگی و حریم خصوصی جامعه اعم از افراد، خانواده و سازمان‌ها را در نظر نگرفته باشیم و زیرساخت‌های فنی و فرهنگی را به‌درستی میسر نساخته باشیم، قطعا این پیشرفت در خدمت افزایش انحراف و ناهنجاری‌های غیرقابل جبران اجتماعی قرار خواهد گرفت.

 

موضاعات مرتبط:

• دفتر یادداشتی که هرگز تمام نمی‌شود


• دستگاه های گوگل از مواد بازیافتی تهیه می شوند


• چگونه از هک شدن رمز عبور خود مطلع شویم؟